1. Ünite: GÜNEŞ SİSTEMİ ve ÖTESİ Konu Anlatımı Pdf
Uzay Nedir?
µ Gök cisimlerini içine alan boşluk. Gök
Cismi Nedir?
µ Uzayda yer alan cisim. Evren
Nedir?
µ
Her şey evrenin
içinde yer alır.
µ Evren = Gök cisimleri + Uzay
Uzay Teknolojileri
µ Uzay araştırmalarında
è uzay
roketi,
è uzay sondası,
è yapay uydu,
è uzay mekiği ve
è uzay istasyonu
vb teknolojik araçlar kullanılır.
Uzay Roketi Nedir?
þ Yüksek
enerjili etki oluşturabilen motora sahip uzay aracı,
µ Uzaya uydu veya insan
taşır,
µ Ucu sivri bir silindir
şeklinde,
µ
Yakıt, motor ve egzozdan oluşur,
µ Oksijensiz/havasız yerde çalışır,
Uzay Sondası Nedir?
þ Uzaktan kumandayla çalışan insansız uzay araştırma aracı.
Yapay
Uydu Nedir?
þ İnsan eliyle yapılan ve Dünya
yörüngesine yerleştirilen cisim.
µ Askeri,
iletişim, hava durumu ve gökyüzünü incelemede kullanılır.
İlk yapay uydu? (İlk uzay aracı)
µ
Sputnik
1,
µ 04
Ekim 1957.
Uzay Mekiği Nedir?
þ
Uzaya gidip gelebilen
ve yeniden kullanılan insanlı
uzay aracı.
µ Uzaya uydu götürür ve
araştırır,
µ Roket ile kalkar ve uçak gibi iner.
Uzaya giden ilk canlı ve mekiği?
µ Sputnik 2 uzay mekiği,
µ 03 Kasım 1957,
µ Laika (Layka)
isimli bir köpek.
Uzaya giden ilk insan ve mekiği?
µ
Vostok uzay mekiği,
µ 12 Nisan 1961,
µ Yuri Gagarin
(Rusya).
Ay'a giden ilk insan ve mekiği?
µ Apollo 11 uzay
mekiği,
µ
16 Temmuz 1969,
µ Astronot Neil Armstrong
(ABD).
Uzay İstasyonu Nedir? (Uzay
Üssü)
þ Astronotun uzayda kalmasını sağlayan geçici
konaklama yeri.
Uzay Kıyafetleri Nedir?
þ Astronotları
è güneşten koruyan,
è vücut sıcaklığını ayarlayan
è hava basıncı
sabit tutan kıyafet.
Türkiye'nin uyduları |
Türksat Uyduları?
þ Haberleşme uyduları.
µ Televizyon, telefon, radyo ve internet vb uygulamaları iletir.
µ Türksat 1A isimli ilk uydumuz 1994’de fırlatıldı,
µ Günümüzde
è Türksat 3A,
è Türksat 4A,
è Türksat 4B isimli 3 uydumuz göreve devam ediyor.
Göktürk Uyduları?
þ Gözlem ve keşif uyduları.
µ Göktürk 2, 2012’de fırlatıldı,
µ
Göktürk 1, 2016’da
fırlatıldı,
µ Görevlerine devam ediyor.
Rasat Uydusu?
þ Gözlem ve keşif uydusu.
µ 2011’de fırlatıldı.
µ Görevine devam ediyor.
Uzay Kirliliği
µ Uzayda işlevini yitirmiş
è yapay uydular,
è yakıt tankları,
è uzay aracı parçaları uzay kirliliğine neden olur.
µ Uzay kirliliği temizlenmesi çok zor bir kirliliktir.
Uzay Araştırmalarının Amaçları?
µ Güneş sistemini incelemek,
µ Dünya dışı yaşamı incelemek,
µ
Bilimi ve endüstriyi geliştirmek,
µ Doğal olayları uzayda ölçmek,
µ Uzayda yeni kaynak ve enerjiler
bulmak,
µ Dünyadaki yer üstü ve yer altı kaynakları bulmak,
µ Uzaydan haberleşme ve iletişim.
Uzay Araştırmalarının Faydaları?
µ
Gülük hayatta kullanılan
è teflon,
è tükenmez kalem,
è alüminyum folyo,
è streç film,
è duman dedektörü,
è kalp pili,
è uydu navigasyon cihazı,
è diş teli,
è güneş enerjisi
panelleri,
è yapay uzuvlar,
è çizilmez cam,
è uydu televizyonu vb araçlar bulundu.
Teleskop Nedir?
þ Uzaktaki cisimleri yakındaymış gibi gösteren araç.
µ Bilim insanlarının evren hakkında bilgilerini artırdı.
Hans Lippershey Kimdir?
µ Teleskobu icat eden bilim insanı.
Galileo Galilei kimdir?
µ Yaptığı teleskop ile
µ 400 yıl önce
µ Güneş lekelerini gözlemleyerek
µ Güneş’in döndüğünü
keşfeden ilk bilim insanı.
Teleskop Çeşitleri Nelerdir?
µ Mercekli,
µ Aynalı,
µ Radyo frekanslı.
Teleskobun Önemi?
µ Astronomi bilimini geliştirdi,
µ Uzay, yıldızlar ve gezegenler
hakkında bilgi verdi.
Gök Bilimi (Astronomi) Nedir?
þ Gök cisimlerinin hareketlerini, yapılarını ve birbiri ile etkileşimini inceleyen bilim.
Gök Bilimci (Astronom) Nedir?
þ Astronomi ile ilgili bilim insanı.
Astronot Nedir?
þ Uzay araştırmaları için uzaya giden kişi.
µ Ruslar, “kozmonot” diyor.
Tanınmış Türk Gök Bilimciler?
µ
Ali Kuşçu,
µ Uluğ Bey,
µ Takiyüttin.
Ali Kuşçu kimdir?
µ
Ay’ın haritasını ilk çizen kişi,
µ Matematikçi ve gökbilimci,
µ Türk bilim insanı.
Astroloji Nedir?
µ Yıldızların durumuna göre insanların bundan nasıl etkileneceğini söyleme uğraşı,
µ Bilim ile ilişkisi yok.
Rasathane (Gözlemevi) Nedir?
µ Teleskop kullanır.
µ Şehirden uzak yere kurulur,
µ Bilim alanıdır,
µ Gökyüzündeki hareket ve etkileri anlamak için kurulur,
µ Astronom, gözlemevinde çalışır.
Not: Günümüzde NASA ve ESA gibi çok uluslu kuruluşlar, ayrıca ABD, Rusya, Japonya, Kanada, Çin vb ülkeler uzay araştırmalarına öncülük yapar.
Teleskop Yapımı?
Teleskop Nasıl
Çalışır?
µ Uzaktaki nesneden
ışık toplayan mercek/ayna gibi
bir aygıtı var.
µ Toplanan bu ışık (görüntü)
ikinci bir aygıtla gözümüze getirilir.
Teleskop Yapımı için Gerekenler?
µ Büyük/küçük iki adet büyüteç,
µ Makas,
µ Koli bandı,
µ
Cetvel veya
metre,
µ Kartondan bir tüp,
µ Gazete kâğıdı.
Teleskobun Yapılışı?
µ Gazete kâğıdına büyük olan büyüteç ile bak,
µ Gazete kâğıdının üzerindeki yazıları bulanık göreceksin,
µ Küçük büyüteci ise büyük büyüteç ile gözünün arasına koy,
µ Yazılar netleşene kadar bu iki büyüteci ileri geri hareket ettir,
µ Yazıları ters ve büyük göreceksin,
µ Bu mesafeyi ölç,
µ Karton tüpün ön ucuna büyük teleskop kadar bir delik aç,
µ Daha önce ölçtüğün kadar hesaplayarak ikinci deliği oraya aç ve küçük büyüteci yerleştir,
µ Bunları koli bandı ile
sabitle.
è Basit teleskobunuz hazır.
Yıldız Oluşum/Yaşam Süreci
Yıldız Oluşum/Yaşam Süreci |
þ
Yıldızın doğum yeri.
µ Gaz ve toz bulutu şeklinde,
µ Ölen yıldızın bıraktığı toz ve gaz bulutu da bulutsu olur.
Bulutsu Örnekleri?
µ
Salma bulutsu
µ Karanlık bulutsu
µ
Yansıma bulutsu
µ
Gezegenimsu
bulutsu
µ Süpernova bulutsu
Büyük Kütleli Yıldız?
þ İlk kütlesi sekiz Güneş’ten fazla.
µ Süpernova patlaması ile ölür,
µ Yıldızdan geriye nötron yıldızı veya karadelik kalır.
Yaşam Süreci?
1-) Bulutsu (nebula)
2-) Önyıldız
µ 100 milyon - 1 milyar yıl yaşar
3-) Anakol Yıldızı
µ 10 milyar yıl yaşar
4-) Kırmızı Süper Dev
µ 4 milyon yıl yaşar
5-) Süpernova Patlaması
6-) µ Karadelik veya
µ Nötron Yıldızı (Pulsar) oluşur.
Not: Büyük yıldız bir milyon yıl yaşar.
Süpernova Patlaması Nedir?
þ Enerjisi biten büyük yıldızın şiddetle patlaması durumu.
µ Patlamayla yayılan parçacıklar, yeni yıldızları oluşturur.
Karadelik Nedir?
þ Işık dahil her şeyi yutan bir çekim gücüne sahip uzay bölgesi,
µ Süpernova patlaması ile oluşur.
Küçük Kütleli Yıldız?
þ İlk kütlesi sekiz Güneş’ten az.
µ Gezegenimsi bulutsu ile ölür,
µ Yıldızdan geriye demir ve karbon yığını olan “beyaz cüce” kalır,
µ Beyaz cüce zamanla soğuyarak “kara cüce”ye dönüşür.
Yaşam Süreci?
1-) Bulutsu (Nebula)
2-)
Önyıldız
µ 50 milyon
yıl yaşar 3-) Anakol Yıldızı
µ
10 milyar yıl
yaşar
µ 4,5
milyar yaşında olan Güneş, bir anakol
yıldızı
4-) Kırmızı Dev
µ 100 milyon yıl yaşar 5-)
Gezegenimsi Bulutsu
µ
35.000 yıl yaşar
6-) Dış katmanı
uzaya saçılır ve merkezinde sıcak bir
è beyaz cüce kalır
Not: Küçük yıldız, 10 milyar ile 100 milyar yıl arasında yaşar.
Yıldız Nedir?
þ Isı ve ışık yayar.
µ Sıcaktır,
µ Yanıp sönen bir ışık noktası
gibi,
µ
Gökyüzündeki konumu değişmez,
µ Küresel şekilli,
µ Bulutsunun sıkışmasıyla oluşur,
µ Doğar, yaşar ve ölür,
µ Yıldız ne kadar büyük ise yaşam süresi de o kadar kısa olur.
Yıldız Çeşitleri?
µ Soğuk è Kırmızı yıldız
µ Orta sıcaklıkta è Sarı yıldız
µ Çok sıcak è Mavi/Beyaz yıldız
Notlar:
µ
Bize en yakın yıldız Güneş,
µ Güneş, orta sıcaklıkta bir yıldız.
Takımyıldızı Nedir?
þ Dünyadan bakıldığında sergiledikleri
görünüm sebebiyle bir arada bulunan
yıldız grupları.
Bazı takımyıldızları şunlardır:
µ Büyükayı,
µ Küçükayı,
µ Ejderha,
µ Kuzey tacı,
µ
Orion (Avcı) ve
µ Sıkça duyduğumuz burçlar.
Kuyruklu Yıldız Nedir?
þ Buz,
kaya ve metallerden oluşan ve kendi yörüngesinde hareket eden gökcismi.
µ Yıldız değil,
µ
“Kirli Kartopu” olarak
da bilinir.
µ Bazı bilinen
kuyruklu yıldızlar:
è Halley,
è Ikaye-Zhang,
è Hale-Bopp,
è Borrely,
è Lovejoy.
Meteor Nedir?
þ Kuyruklu yıldızlardan kopan toz tanecikleri ve kaya parçaları.
Yıldız Kayması Nedir?
þ Atmosfere girip yanan meteorun sebep olduğu ışık çizgisinin halk arasındaki ismi.
µ Halk, yıldız kayması
demekte.
Göktaşı Nedir?
þ Atmosfere girerek yeryüzüne
ulaşabilen meteor.
Işık Yılı Nedir?
þ Işığın boşlukta bir yılda aldığı yol/mesafe.
µ Işık yılı bir zaman birimi olmayıp uzaklık/uzunluk ölçüsü birimi,
µ Bir ışık yılı 10 trilyon km.
Galaksi (Gök Ada)
Nedir?
þ Yıldızlar, bulutsular, gezegenler
uydulardan vb gök cisimlerinden
oluşan uzay adası.
µ
Şekillerine
göre
è sarmal,
è eliptik ve
è düzensiz
şekilli olmak üzere üç çeşit,
µ Hareketi yavaş.
Bilinen bazı galaksiler:
µ
Samanyolu,
µ
Andromeda,
µ
Karina,
µ
Magellan,
µ Sombrero.
Samanyolu Gök Adası?
µ Sarmal şekilde,
µ Kendi etrafındaki bir turunu 230 milyon yılda tamamlar,
µ Güneş Sistemi bu galakside bulunur.
Andromeda Gök Adası?
µ Sarmal şekilde,
µ Teleskopsuz görülen en uzak gökcismi,
µ Bize uzaklığı 2.200.000 ışık yılı.
Güneş Sistemi Nedir?
þ Güneş ve etrafındaki belirli yörüngelerde hareket eden gök cisimleri topluluğu.
µ Samanyolu galaksisinin “Avcı (Orion) kolu” üzerinde bulunur.
Evren Nedir?
þ Her şey evrenin
içinde yer alır.
þ Evren
= Gök cisimleri + Uzay
þ Evren
= Dünya + Uzay
Uzay Nedir?
þ Evrenin
dünya dışındaki kısmı.
Gök Cismi Nedir?
þ Uzayda
yer alan cisim.
Evrenin Oluşumu ile İlgili Görüşler?
1-) Hareketsiz ve Başlangıcı Olmayan Evren Modeli:
þ Newton’a göre evren sabit.
µ Önceden de bu şekildeydi ve sonsuza kadar da bu şekilde kalacak.
2-) Başlangıcı Olan ve Sürekli Genişleyen Evren Modeli:
þ 10-20 milyar yıl önce büyük patlamayla oluştu.
µ
Evrenin bir başlangıcı var,
µ Evren sürekli genişlemekte,
µ Evrenin sıcaklığı azalmakta,
µ Evrendeki tüm varlıklar, ilk anda bir aradaydı,
µ Evren çok boyutlu
genişler,
µ “Big Bang (Büyük Patlama) Modeli” olarak da bilinir,
µ 1927 yılında George Lemaitre
(Corc Lometr) bunu söyledi,
µ Benekli
bir balonun şişirilmesi, büyük patlamayla evrenin genişlemesine uygun bir
model olur.
7.Sınıf Fen Bilimleri 1.Ünite Konu Anlatımı Pdf |
Emekleriniz için teşekkür ederiz hocam
YanıtlaSilTeşekkürler
YanıtlaSilTeşekkürler 🌸
YanıtlaSilTeşekkürler hocam 💫
YanıtlaSil