Fen Bilimleri 6.Sınıf 2.Ünite Konu Anlatımı

2. Ünite: VÜCUDUMUZDAKİ SİSTEMLER

Destek ve Hareket Sistemi Nedir?

þ  Uyumlu çalışarak

µ hareketi,

µ dik durmayı,

µ organların tutunmasını ve

µ korunmasını sağlayan düzenek.

Destek ve Harket Sistemi Görevleri?

µ Vücudumuza şekil verir, (Ressam)

µ Vücudumuzu dik tutar, (Destekçi)

µ Organlarımızı korur, (Koruyucu)

µ Hareketi sağlar, (Hareket merkezi)

µ Kan hücrelerini üretir, (Kan Bankası)

µ Bazı mineralleri depolar, (Depocu)

µ Kaslarımız ve iç organlarımız için tutunma yüzeyi sağlar.  (Askılık)

Destek ve Hareket Sistemi İki Kısımdan Oluşur:

Destek ve Hareket Sistemi İki Kısımdan Oluşur

İskeletimiz ise üç kısımdan oluşur:

Kemik Eklem Kıkırdak

Kemikler üç çeşittir:

Kemik Çeşitleri; Uzun, Kısa, Yassı

Uzun Kemik: Boyu eninden büyük.

Kısa Kemik: Boyu ve eni aynı.

Yassı Kemik: Boyu enindan küçük.

Eklemler üç çeşittir:

Eklem Çeşitleri

Oynar eklemler şunlardır:

µ Diz,

µ Dirsek,

µ El ve ayak bileği,

µ Omuz,

µ Kalça.

Yarı oynar eklemler şunlardır:

µ Bel, sırt ve boyun omurları.

Oynamaz eklemler şunlardır:

µ Kafatası ve kalça kemikleri.

Kıkırdağın özellikleri:

µ Uzun kemiklerin uç kısmında,

µ Kemiği boyuna büyütür,

µ Burun ucu, kulak kepçesi ve kaburga uçlarında bulunur.

Kaslar üç çeşittir:

Kas çeşitleri

Çizgili kasların özellikleri:

µ İstemli çalışır,

µ Hızlı çalışır,

µ Çabuk yorulur,

µ İskeleti sarar.

Düz kasların özellikleri:

µ İstemsiz çalışır,

µ Yavaş çalışır,

µ Yorulmaz,

µ İç organların yapısını oluşturur.

Kalp kasının özellikleri:

µ Sadece kalbin yapısında bulunur,

µ Yapı olarak çizgili kas gibi,

µ Çalışma olarak düz kas gibi.

Kas çeşitleri karşılaştırma

İskeletin hareketi için:

µ Bir kas kasılırken diğer kas gevşer.

Sindirim Sistemi Nedir?

þ  Uyumlu çalışarak besinleri

µ çok küçük parçalara ve

µ yapı taşlarına ayıran düzenek.

Sindirim Nedir?

þ  Besinlerin kana geçebilecek kadar küçük parçalara ayrılması.

Sindirim Kaç Çeşittir?

Sindirim Kaç Çeşittir?

Fiziksel Sindirim (Mekanik Sindirim)?

þ  Besinlerin dış görünüş olarak küçük parçalara ayrılması.

µ Ağız, mide ve ince bağırsakta olur.

µ Kimyasal sindirimi kolaylaştırır.

µ Enzim kullanmaz.

µ Kimyasal sindirimi hızlandırır.

Vücuttaki fiziksel sindirime örnek?

µ Ağızdaki dişlerin parçalaması,

µ Midedeki kasların ezmesi ve bulamaç/çorba yapması,

µ Safra salgısı ile ince bağırsakta yağın parçalanması.

Fiziksel sindirim yapıları?

µ Safra salgısı

µ Dişler

µ Kaslar

Kimyasal Sindirim?

þ  Besinlerin, enzim içeren salgılarla yapı taşlarına ayrılması.

µ Ağız, mide ve ince bağırsakta olur.

µ İnce bağırsakta tamamlanır.

Vücuttaki kimyasal sindirime örnek?

µ Ağızdaki tükürük enzimi ile karbonhidratın sindirimi,

µ Mide öz suyunun proteini sindirmesi,

µ Pankreas öz suyu ile protein, yağ ve karbonhidratın sindirimi.

Kimyasal sindirim yapıları?

µ Tükürük salgısı

µ Mide öz suyu

µ Pankreas öz suyu

Besinlerin kimyasal sindirimi tablosu

Not: Kimyasal sindirime vitamin, su ve mineral maddeler uğramaz.

Enzim:

þ  Besini yapı taşlarına ayıran salgı.

µ Kimyasal sindirimde görevli,

µ Besin küçüldükçe enzimin etkisi artar.

Sindirim enzimi içeren salgılar?

µ Tükürük

µ Mide Öz Suyu

µ Pankreas Öz suyu

Tükürük?

µ Tükürük bezlerinden salgılanır.

µ Karbonhidratın kimyasal sindirimini başlatır.

Mide Öz Suyu?

µ Midede salgılanır.

µ Proteinin kimyasal sindirimini başlatır.

Pankreas Öz Suyu?

µ Pankreas bezi tarafından üretilir.

µ Karbonhidrat, protein ve yağın kimyasal sindirimini yapar.

Fiziksel Sindirim ve Kimyasal Sindirim Tablosu

Besinlerin, sindirim sistemi yapı ve organlarında sırasıyla izlediği yol:

Besinlerin, sindirim sistemi yapı ve organlarında sırasıyla izlediği yol

1-) Ağız:

þ  Sindirimin başladığı yer.

µ Karbonhidratın kimyasal sindirimi burada başlar,

µ Hem fiziksel hem kimyasal sindirim gerçekleşir.

2-) Yutak:

þ  Ağızdan yemek borusuna iletir.

µ Sindirim gerçekleşmez,

3-) Yemek Borusu:

þ  Kaslarla besinleri mideye iletir.

µ Sindirim gerçekleşmez.

4-) Mide:

þ  Kasları ve mide öz suyu salgısı ile besinleri sindirir.

µ Kaslarla besinleri ezer,

µ Proteinin kimyasal sindirimi burada başlar,

µ Salgısı ile sadece proteinin kimyasal sindirimi gerçekleşir.

5-) İnce Bağırsak:

µ Protein, karbonhidrat ve yağın kimyasal sindirimini ve emilimini yapar.

µ Yağın kimyasal sindirimi burada başlar,

µ Sindirimin tamamlandığı yer,

µ Villüslerinde emilim olur.

6-) Kalın Bağırsak:

µ Vitamin ve kalan su emilir.

µ Sindirim gerçekleşmez,

Emilim Nedir?

µ Besinlerin bağırsaktan kana geçmesidir.

µ İnce ve kalın bağırsakta emilim gerçekleşir.

Sindirime Yardımcı Organlar?

µ Karaciğer ve Pankreas.

Karaciğer?

µ Safra salgısını üretir.

µ Salgı, ince bağırsağa gider,

µ Salgı, yağı fiziksel olarak sindirir.

Pankreas?

þ  Pankreas öz suyunu salgılar.

µ Salgı, ince bağırsağa gider,

µ Salgı ile protein, karbonhidrat ve yağın kimyasal sindirimi olur.

Dolaşım Nedir?

þ  Bir yeri belli amaçlar için dolaşarak başlanan yere dönmek.

Dolaşım Sistemi Nedir?

þ  Uyumlu çalışarak

µ besin ve oksijeni hücreye taşıyan,

µ karbondioksit vb zararlı atık maddeleri hücreden uzaklaştıran

düzenek.

Dolaşım Sistemi Tablosu

Kalbin Yapısı?

Kalbin Özellikleri?

µ Kan, kulakçıktan kalbe girer,

µ Kan, karıncık ile kalpten çıkar.

è Oksijence zengin kan = temiz,

è Oksijence fakir kan = kirli,

Temiz kan ve kirli kan kalpte nerede bulunur?

Kalbe Bağlı Damarlar?

Kalbe Bağlı Damarlar?

Kalbin Çalışma Şekli?

1-) Kulakçık kasılır, karıncık gevşer,

2-) Kan, kulakçıktan karıncığa geçer,

3-) Karıncık kasılır, kulakçık gevşer,

4-) Kan, karıncıktan akciğere ve vücuda gider,

5-) Vücuttan toplanan kan, kulakçığa gelir.

Damarlar

Damar Çeşitleri

Atardamar?

þ  Kanı, kalpten vücuda dağıtır.

µ Temiz kan taşır (Akciğer atardamarı hariç).

Kılcaldamar?

þ  Kan ile hücreler arasındaki madde alışverişini sağlar.

µ Atar ile topları birleştirir,

µ En ince damar.

Toplardamar?

þ  Kanı, kalbe getiren damar.

µ Kirli kan taşır (Akciğer toplardamarı hariç).

Kan Dolaşımı Nedir?

þ  Kanın kalpten çıkıp tekrar kalbe geri dönmesi.

Kan Dolaşımı ikiye ayrılır.

Kan dolaşımının izlediği yol

Büyük kan dolaşımı

Küçük kan dolaşımı

Nabız Nedir?

þ  Kalp kasılmasıyla atardamarda oluşan basınç hissi.

µ Kalbin atışıdır,

µ Bilekte ve boyunda hissedilir,

è Yetişkinlerde 60 – 100,

è Çocuklarda 100 – 120,

è Bebeklerde 100 – 140 arası dakika başına nabız ölçülür,

µ Artış veya azalma ise heyecana, korkuya, strese ve hastalığa bağlı.Tansiyon Nedir?

þ  Atardamar içindeki kan basıncı. 

µ Büyük Tansiyon: Kalbin kasılmasıyla oluşan basınç.

µ Küçük Tansiyon: Kalbin gevşemesiyle oluşan basınç.

è Büyük tansiyonun 120 – 130,

è Küçük tansiyonun ise 70 – 90 arasında olması normaldir.

Kanın Yapısı Nasıl?

Kanın Yapısı

Alyuvar?

þ  Oksijeni ve karbondioksiti taşır.

µ Kırmızı.

Akyuvar?

þ  Mikropları etkisiz hâle getirir.

µ Beyaz.

Kan Pulcukları?

þ  Kanın pıhtılaşmasını sağlar.

µ Renksiz.

Kan Grupları ve Kan Alışverişi?

µ è A, B, AB ve 0 (=Sıfır) olmak üzere dört kan grubu var.

µ Grup kendi içinde alışveriş yapar.

µ “Rh” da alışverişte aynı olmalı.

Kan Bağışı Nedir?

þ  Kan vermeye uygun olan gönüllü bağışçıdan kan alınması.

Kan Vermenin Vaydaları Neler?

µ Kan grubunu ve hemoglobin miktarını öğrenir,

µ AIDS, Hepatit B, Hepatit C, Sifiliz vb hastalık taraması olur,

µ Bağışçı daha dinç ve canlı olur,

µ Kandaki yüksek yağ oranı düşer,

µ Kalp krizi ihtimalini %90 azaltır,

µ Baş ağrısı, stres, tansiyon, yorgunluk vb durumları önler.

Kanımızı Neden Vermeliyiz?

þ  Trafik kazasında yaralanan, kan uyuşmazlığı olan bir bebek, kan bulunmazsa ölecek bir hasta, verdiğimiz kanla kurtulur.

Kan Bağışına Uygunluk Şartları?

þ  18 – 65 yaşı arasında,

þ  Vücut ağırlığı 50 kg'ın üzerinde,

þ  Sağlıklı kişiler.

è Yarım litreden az kan alınır,

è Alıan kan, vücuttakinin %8-9'u,

Kan Bağışında Hijyene Dikkat!

Kanı alan görevlinin kullandığı tıbbı araçlar, hijyen için tek kullanımlık olmalı.

Hijyen:Hastalık bulaşmasını önlemek

Kızılay?

Toplum yararına kan bağışının toplanmasında görevli kurum.

Solunum Sistemi Nedir?

þ  Uyumlu çalışarak

µ oksijeni hücreye taşıyan,

µ hücredeki karbondioksidi ise dışarı atan

düzenek.

Solunum Sisteminin Görevleri?

µ Dışarıdan alınan havayı akciğerlere taşımak,

µ Hava ile kan arasındaki gaz alışverişini sağlamak,

µ Solunum yüzeyini çevresel etkilerden, sıcaklık değişimlerinden ve hastalık yapıcı mikroplardan korumak.

Solunun Sistemi Organları? (Sırasıyla)

Solunun Sistemi Organları

1-) Burun

µ Atmosfere/Havaya açılan kapı,

µ Mukuslu, nemli, girintili-çıkıntılı,

µ Mukus, havayı nemlendirir,

µ Sümüksü (Mukus) sıvısı ve kıllar ile havadaki tozlar tutulur,

è Aynı zamanda koku alma organı.

2-) Yutak

µ Burundaki havayı gırtlağa iletir,

è Burun ve ağız boşluğunun yemek ve soluk borusuna açılan kapısı.

3-) Gırtlak

µ Soluk borusunun üst kısmı,

µ Yutaktan gelen havayı soluk borusuna iletir,

è Ses telleri bulunur.

4-) Soluk Borusu

µ Yutağı akciğerlere bağlar,

µ Üst üste dizilmiş kıkırdak halkalarından oluşur,

µ İkiye ayrılarak bronşları, bronşlar da akciğer içerisinde bronşcukları oluşturur,

µ Bronşçuklar da alveol (hava keseleri) ile sonlanır.

5-) Akciğerler

µ Göğüs boşluğunda bulunur,

µ Göğüs ve karın boşluğunu ayıran diyafram denilen zarın üzerinde,

µ Yapısı süngere benzer,

µ Hacmi büyüyüp küçülebilir,

µ Rengi açık pembedir.

Diyafram Nedir?

µ Akciğerlere hava giriş-çıkışını kolaylaştırır,

µ Göğüs boşluğunun alt kısmında,

µ Yassı bir kas,

µ Aşağı–yukarı, kasılıp-gevşeyerek göğsün hacmini değiştirir,

µ Aşağıya inince göğsümüzün hacmi büyür ve akciğere hava dolar (soluk alırız),

µ Yukarı çıkınca göğsümüzün hacmi küçülür ve hava dışarı çıkar (soluk veririz).

Diyafram Kasının Şekli

Nefes Alıp-Verdiğimizde Nasıl Olur?

Diyafram kası ve nefes alışverişi

Soluk alma ve Soluk verme sırasında gerçekleşen olaylar

Not: Dakikada 16 – 18 defa soluk alıp-veririz.

Solunuma Yardımcı Organ?

Deri:

µ Üzerinde gözenekler ve gözeneklerin altında kılcal damarlar var,

µ Kılcal damarlar ve gözenekler birlikte solunum yapar.

Boşaltım Nedir?

µ Maddelerin bulunduğu yerden çıkartılması.

 

Boşaltım Sistemi Nedir?

þ  Uyumlu çalışarak

µ atık ve zararlı maddelerin

µ sıvı hâldeki olanlarını

µ kandan uzaklaştıran düzenek.

Boşaltım Sistemi Organ ve Yapıları?

Boşaltım Sistemi Organları

1-) Böbrekler

µ Kandaki atık maddeleri süzer,

µ İdrarı oluşturur,

µ Karın boşluğunun bel hizasında,

µ İki adet.

2-) Üreter (İdrar Borusu)

µ Böbrekte oluşan idrarı, idrar kesesine taşır.

3-) İdrar Kesesi/Torbası (Mesane)

µ İdrarı biriktirir.

4-) Üretra (İdrar Kanalı)

µ Biriken idrarı vücut dışına atar.

Boşaltım Sistemi Nasıl Bir Yol İzler?

1-) Böbrek Atardamarı

µ Kanı böbreğe getirir.

2-) Böbrek

µ Kanı süzerek idrarı oluşturur.

3-) Üreter (İdrar Borusu)

µ Oluşan idrarı mesaneye iletir.

4-) İdrar Kesesi/Torbası (Mesane)

µ Gelen idrarı, bir süre bekletir.

5-) Üretra (İdrar Kanalı)

µ Bekleyen idrarı vücuttan atar.

Vücudumuzda oluşan atık maddeler:

µ Üre   (sıvı)

µ Karbondioksit   (gaz)

µ Su   (sıvı)

µ Safra  (yoğunluğu fazla sıvı)

µ Tuz   (sıvıda çözünmüş)

İdrar:

µ Süzülen kandan elde edilen sıvı,

µ İçinde üre, tuz ve su bulunur,

µ İçinde glikoz ve protein yok.

 

Boşaltıma Yardımcı Organlar

µ Deri,

µ Karaciğer,

µ Akciğerler,

µ Kalın Bağırsak.

Deri: Terleme yoluyla vücuttaki fazla suyu ve tuzu dışarı atar.

Karaciğer: Amonyak isimli atığı üre isimli atığa dönüştürür.

Akciğerler: Karbondioksidi ve su buharını soluk vermeyle dışarı atar.

Kalın Bağırsak: Suyu, safrayı ve sindirim atıklarını vücut dışına atar.

Pdf'yi İndirmek İçin Buraya Tıklayın

6.Sınıf Fen Bilimleri 2.Ünite
Vücudumuzdaki Sistemler Konu Anlatımı Pdf Önizleme